ურბანიზაცია თანამედროვე საქართველოში
28.10.2024

ურბანიზაცია თანამედროვე საქართველოში

ურბანიზაცია ასახავს საქალაქო მოსახლეობის ზრდისა და ამგვარი ცხოვრების წესის გავრცელების პროცესს. როდესაც სახელმწიფოში მაღალია ქალაქათ მცხოვრები ადამიანების ხვედრითი წილი - ამბობენ, რომ ურბანიზაცია მაღალია (როგორც წესი 80%-ზე მეტი). ურბანიზაციას მრავალი სოციალური ასპექტი აქვს, რომლებიც ქვეყანას გამოწვევების წინაშე აყენებს. ბოლო სტატისტიკური მონაცმების თანახმად საქართველოს მოსახლეობის 61% ურბანულ სივრცეებში (ქალაქები/დაბები) ცხოვრობს, ხოლო 39% რურალურ (სასოფლო ტიპის) დასახლებებში.

აქტიური ურბანიზაციის პროცესი ყველაზე უკეთ თბილისში ჩანს, ყოველი მესამე ქართველი დედაქალაქში ცხოვრობს (თითქმის 1.3 მლნ. ადამიანი). ურბანიზაციის დროს ყველაზე მეტად გარეუბნები ფართოვდება, სწორედ ამ ტერიტორიებზეა მაღალი მოთხოვნა. ქალაქის სწრაფ ზრდას აქვს უარყოფითი და დადებითი მხარეები.

ურბანიზაცია

პოზიტიური ეფექტი:

  • ეკონომიკური განვითარების ზრდა: ურბანული ცენტრები უფრო მეტ სამუშაო შესაძლებლობას იძლევიან, რაც იწვევს დასაქმების ზრდას და ეკონომიკის წინსვლას;
  • ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესება: ქალაქის ხელისუფლებები იძულებულნი ხდებიან მეტად იზრუნონ ინფრასტრუქტურაზე , რათა თავიდან აიცილონ ქალაქის გადატვირთვა და ცხოვრების დონის გაუარესება;
  • კულტურული გაცვლა: ურბანიზაცია ხელს უწყობს მრავალფეროვნებას და კულტურულ გაცვლას, რაც იწვევს ინოვაციას და შემოქმედებითობას სხვადასხვა სფეროში, მათ შორის ხელოვნებასა და ტექნოლოგიაში;
  • რესურსების ეფექტური გამოყენება : მოსახლეობის მაღალმა სიმჭიდროვემ შეიძლება გამოიწვიოს რესურსების უფრო ეფექტური გამოყენება და ერთ სულ მოსახლეზე გარემოზე ზემოქმედების შემცირება;

ნეგატიური ეფექტი:

  • ქალაქის გადატვირთვა: სწრაფმა ურბანიზაციამ შეიძლება გამოიწვიოს ინფრასტრუქტურისა და სერვისების შეფერხება, რამაც ქალაქში კოლაფსი შექმნას;
  • საბინაო საკითხები: საცხოვრებელზე გაზრდილმა მოთხოვნამ შეიძლება გამოიწვიოს უფრო მაღალი ფასები, უსახლკარობა და ღარიბი უბნების განვითარება;
  • გარემოზე მავნე ზემოქმედება: ურბანულ ტერიტორიებს შეუძლიათ ხელი შეუწყონ საარსებო სივრცის დაბინძურებას
  • სოციალური უთანასწორობა: ურბანიზაციამ შეიძლება გააძლიეროს სოციალური უთანასწორობა, სიმდიდრე კონცენტრირებულია გარკვეულ სფეროებში, ხოლო სხვები შეიძლება განიცდიან სიღარიბეს და სერვისებზე წვდომის ნაკლებობას;

ამ დადებითი და უარყოფითი მხარეების გაგებამ/გააზრებამ შეიძლება დახმარება გაუწიოს პოლიტიკის შემქმნელებსა და მოქალაქეებს ურბანიზაციის უფრო ეფექტურად მართვასა თუ ადაპტაციაში